thơ | truyện / tuỳ bút | phỏng vấn | tiểu thuyết | tiểu luận / nhận định | thư toà soạn | tư tưởng | kịch bản văn học | ý kiến độc giả | sổ tay | thảo luận | ký sự / tường thuật | tư liệu / biên khảo | thông báo |
văn học
Éros treo lơ lửng | Độ chậm của tương lai | Cho dù... | Vinh danh Giacometti
Bản dịch Hoàng Ngọc Biên
 
 
RENÉ CHAR
(1907-1988)
 
 

Éros treo lơ lửng

 
Đêm đã phủ lên phân nửa đường đi của mình. Nền trời chất đống vào giây phút ấy sắp nằm trọn vẹn trong tầm nhìn của ta. Ta nhìn thấy em, đầu tiên và duy nhất, nữ thần trong các vòng cầu đảo lộn. Ta xé toạc chiếc áo dài bất tận của em, đưa em trở lại trần truồng trên mặt đất của ta. Mùn đất di động rải đầy khắp nơi.
 
Chúng ta bay, các thị nữ của em bảo, trong khoảng không tàn bạo, — theo điệu kèn trompet đỏ của ta.
 
 
 

Độ chậm của tương lai

 
Cần phải leo lên nhiều giáo điều và cả núi băng để có thể may mắn thành công và thức dậy hồng tươi trên tảng đá giường nằm.
 
Giữa họ và ta từ lâu đã có một thứ hàng rào không chế ngự nổi mà lúc nào chúng ta cũng có thể hái những chùm đào gai nở hoa, và đem tặng cho nhau. Không bao giờ xa hơn bàn tay và cánh tay. Họ yêu ta và ta yêu họ. Cái trở ngại do ngọn gió mà sức lực ta không đạt tới được, nó là gì? Một con sơn ca tiết lộ cho ta, và sau đó là một cái xác thối.
 
Cái chết trong đời sống, không thể là chuyện pha chung được, nó làm ta ghê tởm; cái chết với cái chết, có thể đến gần nhau, nó chẳng là gì, một cái bụng sợ hãi bò luồn trong ấy không hề run rẩy.
 
Ta đã xô ngã bức tường cuối cùng, bức tường bao quanh những du mục trong tuyết, và ta thấy — ôi cha mẹ đầu tiên của ta — mùa hè của chùm đèn nến.
 
Gương mặt trần gian của chúng ta chỉ là cái phần ba thứ hai của một cuộc săn đuổi liên tục, là một cái chấm, trên vùng cao.
 
 
 

Cho dù...

 
Cũng như có nhiều đêm khác nhau trong không gian, có nhiều thần linh trên các bãi biển của ngày. Nhưng các vị trải rộng đến độ giữa hơi thở và cơn nấc một cuộc sống đã qua đi.
 
Thần linh không suy tàn cũng không chết, nhưng với một chuyển động cấp thiết và cuộn vòng, như biển khơi, họ rút lui. Ta chỉ có thể đến gần họ, giữa những hố nước, khi bị chôn vùi.
 
Đứa con xuất sắc nhất của đĩa mặt trời và đứng gần nhất đường quay chậm của nó trên trời. Nỗi khát khao thực thể lặp lại, lặp lại, cho đến khi cái vệt biến mất.
 
Đêm thong thả đóng vòng đai, ai đóng vai chúng ta đây?
 
 
 

Vinh danh Giacometti

 
Vào cuối buổi chiều tháng tư 1964 ấy con đại bàng già chuyên chế, lão bịt móng ngựa quì gối, dưới đám mây lửa của những lời thoá mạ (với công việc của ông, nghĩa là chính ông, ông không ngớt quất lên những lời chửi rủa), chỉ cho tôi xem, nằm ngay trên sàn nhà lát gạch của ông, gương mặt Caroline, người mẫu của ông, khuôn mặt Caroline vẽ trên vải bố — sau bao nhiêu nét cọ bằng móng vuốt, bao nhiêu vết xước, bao nhiêu vết bầm tích tụ? —, cây trái hái từ đam mê giữa tất cả những đối tượng tình yêu, chiến thắng trước chứng ngoa dụ giả tạo của những cặn bã chất đống của cái chết, và cũng như những mảng chiếu sáng phần nào bị chia cắt, của cánh chúng tôi, là những chứng nhân nhất thời của nó. Nằm bên ngoài cái hốc ham muốn và tàn bạo của nó. Khuôn mặt đẹp đẽ không mang hình ảnh những ngày xưa ấy phản chiếu, chắc chắn sẽ giết chết giấc ngủ, trong tấm gương soi của cái nhìn chúng ta, tạm thời tiếp nhận cả thế giới thay cho tất cả những con mắt tương lai.
 
 
Ba chân dung Alberto Giacometti vẽ Caroline: Chân dung Caroline, dầu trên bố, 1962 [129cm x 87.6cm]; Caroline đầm đìa nước mắt, dầu trên bố, 1962 [100cm x 73cm]; Caroline ngồi mặc áo đỏ, dầu trên bố, 1965 [92.2cm x 65.4cm]
 
 
-----------
"Éros treo lơ lửng” dịch từ nguyên tác “Éros suspendu” [La parole en archipel] trong René Char, Commune présence (Paris: Poésie/Gallimard, 1978). “Độ chậm của tương lai”, “Cho dù...” và “Vinh danh Giacometti” dịch từ nguyên tác “Lenteur de l’avenir”, “Même si...” và “Célébrer Giacometti” trong René Char, Le nu perdu (Paris: Gallimard, 1972).
 
 
Đã đăng:
 
Con chim vàng anh bay vào thủ đô bình minh. / Lưỡi gươm của tiếng hót nó đóng kín chiếc giường sầu muộn... | Những kẻ chia sẻ các kỷ niệm của mình, / Sự cô đơn đòi chúng lại, lập tức làm câm lặng... | Ta hãy quay nhanh vòng quay của tinh tú và những vết loét của vũ trụ. Nhưng tại sao phải có niềm vui, tại sao phải có nỗi đau? ... | Có một người, không còn thấy đói, không bao giờ còn biết đói, bởi vì hắn ta đã ngốn hết bao nhiêu là di sản... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
 
Khúc "Khai từ" và 33 bài thơ trong EN TRENTE TROIS MORCEAUX của René Char (1907-1988) ... Sự tĩnh lặng của chiều tà xích đến gần mỗi tảng đá và thả chiếc neo đớn đau / Rồi đêm tới đầy những chiến trận... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
 
Ngày xưa cỏ, vào giờ mà những con đường của trái đất hợp hoà trong sự tàn tạ, bừng sáng trên những nhận thức và âu yếm cao vươn những cọng lá. Những hiệp sĩ của ngày nẩy sinh trong ánh mắt tình yêu và các toà lâu đài của người tình đếm được ngần ấy khung cửa như vực thẳm cưu mang những giông bão nhẹ nhàng... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
 
Ta lắng nghe bước đi bên trong đôi chân mình / Biển chết những ngọn sóng trên đầu... | Nỗi buồn của người thất học trong bóng tối của những chai lọ / Nỗi âu lo khó nhận ra nơi những người thợ đóng xe / Những đồng bạc cắc trong chiếc bình sâu đáy... | Đời sống nào ló dạng / cũng kết thúc một kẻ bị thương... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
 
Hai bài thơ tình “Madeleine à la veilleuse” và “Madeleine qui veillait”... Một ngày tuỳ nghi, những kẻ khác cho dù không khao khát bằng ta, sẽ lột chiếc áo vải của em, sẽ nằm lên chiếc giường của em. Nhưng khi ra đi họ sẽ quên dập tắt ngọn đèn chong... | ... Tôi đưa hai bàn tay lên ôm đầu cô và hôn lên mắt và lên tóc cô. Madeleine bỏ đi, biến mất dưới những bậc cầu thang xe điện hầm mà những cánh cửa sắt sắp được kéo xuống lưng chừng và sẵn sàng đóng lại... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
 
Năm bài thơ tình “La chambre dans l’espace”, “Vivante demain”, “L’amoureuse en secret”, “Allégeance” và “Marthe”... Như tiếng hót của con bồ câu trong rừng khi trận mưa rào gần đến — không gian phủ bụi mưa, mặt trời ám ảnh —, tôi thức dậy rửa sạch, tôi chảy tan khi đứng lên; tôi hái bầu trời mới sáng... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
 
 

Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021