Homero Aridjis được xem là nhà thơ lớn nhất của Mexico sau Octavio Paz. Ông sinh năm 1940 tại Contepec, Michoacán, Mexico. Thân phụ của ông là người Hy-lạp; thân mẫu là người Mexico. Thuở nhỏ, ông thường đi lên một sườn núi gần nhà để ngắm những đàn bướm. Khi ông lớn lên, khu rừng ấy thưa dần vì bị tàn phá bởi kỹ nghệ khai thác gỗ. Đó là một trong những nguyên nhân khiến ông thành lập “Grupo de los Cien” (Nhóm 100 người), gồm 100 nghệ sĩ và trí thức, vận động bảo vệ môi sinh ở Mexico.

 

Aridjis đã xuất bản gần 40 cuốn thơ và văn xuôi. Tác phẩm của ông đã được dịch ra nhiều ngoại ngữ, và ông đã được trao tặng rất nhiều giải thưởng văn học, trong số đó có: Xavier Villaurrutia Prize, Diana-Novedades Prize, Grinzane-Cavour Prize, Prix Roger Caillois, Smederevo Golden Key Prize, Erendira State Prize for the Arts, Orion Society's John Hay Award, v.v...

 

Từ 1997 đến 2003, Homero Aridjis là Chủ Tịch Tổ Chức Văn Bút Quốc Tế (PEN International). Ông đã từng là Đại sứ Mexico ở Thuỵ-sĩ và Hoà-lan, và hiện là Đại sứ Mexico tại UNESCO. Hai người con gái của ông đều là những nghệ sĩ tài hoa: Eva Aridjis là nhà đạo diễn điện ảnh, đang sống tại New York, và Chloe Aridji là nhà văn, đang sống tại Berlin.

 

 

Lời người dịch:

 

Năm ngoái, tôi có giới thiệu đến độc giả bài “El poema” của Homero Aridjis. Đó là một bài thơ rất ngắn nhưng tôi rất thích. Gần đây, tôi được nghe một đoạn băng thu giọng Homero Aridjis đọc một bài thơ rất ngắn khác, nhan đề là “El tiempo de la poesía...” [“Thời gian của thơ...”]. Bài thơ rất ngắn, nhưng khi đọc xong, Homero Aridjis được khán giả vỗ tay rất dài! Đoạn băng ấy được thu tại Festival dei Due Mondi ở vùng cao nguyên Spoleto, nước Ý, năm 1967, gồm giọng đọc của nhiều nhà thơ lừng lẫy đến từ nhiều quốc gia, như Rafael Alberti, Yehuda Amichai, Giuseppe Ungaretti, Alfonso Gatto, Vittorio Sereni, Allen Ginsberg, John Berryman, Ingeborg Bachmann, Gregory Corso, Charles Tomlinson... Riêng từ Mexico, có Octavio Paz, José Emilio Pacheco, và Homero Aridjis.

 

Dưới đây, tôi xin dịch bài thơ “El tiempo de la poesía...” và đăng kèm theo đoạn băng thu giọng đọc của Homero Aridjis. Đồng thời, tôi cũng gửi đến độc giả một bài thơ khác của Homero Aridjis, bài “Descomposición con risa” [“Tan rã với tiếng cười”].

 

1969

--------------

Dịch từ nguyên tác: “El tiempo de la poesía...” và “Descomposición con risa”, trong Homero Aridjis, Ojos De Otro Mirar: Poesía 1960-2001 (México: Editorial Fondo de Cultura Económica, 2002).

 

 

 

Bài thơ  (thơ) 

Bài thơ xoay trên đầu một người / thành những vòng tròn / chợt gần / chợt xa // Người ấy phát hiện nó / cố gắng chiếm hữu nó / nhưng bài thơ biến mất... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn]