|
|
Linh cảm lịch sử
|
|
tặng Nguyễn Tông Quai* và Clifford Geertz**
khu công nghệ cao nứt ra từ dưới rễ cỏ gà mởn lên xanh
trong đi hoang, gió đem sương
muối/dầm trong đáy nông của những vỏ hến
đường cao tốc dẫn đàn bò lạc vào
thành phố
hóa kiếp dưới hầm tàu
tiếng nặng nhọc của loài hữu móng thở
qua những lỗ thông hơi của nhà bìa các-tông
những thuyền buồm mang theo dấu đỏ
đến rồi đi
để lại một cây cầu
vài hàng bia mộ
chỉ diều vuông chao cánh trong ráng chiều còn nhắc tiếng của con trẻ và đàn bà
gió đem thời gian chia mùa
và giam chân chú/trú khách
mang những người đàn bà
ra khơi
cùng những mảnh gương in hình những con cá diếc
tôi quan trạng ruổi rong qua những miền tím của chiều
của sắc chàm
của những hàng đá dựng ngăn bờ
của những mó nước quẫy thuồng luồng
của khói lam tỏa ra từ những cây tháp gạch
một đám người đi ngang qua thung lũng trong chiều
gói tặng tôi những mảnh vỡ tiếng quê trong một chiếc khăn thêu
họ òa cười rồi
khóc
lệ rỉ ra
đẫm những vuông cỏ gà
vi vu/lay động trên nóc nhà
Nam Ninh, 7.2000
Đông Kinh, 11.2006
--------------------
*
Nguyễn Tông Quai (trước năm 1993, vẫn thường được đọc (nhầm) thành Nguyễn Tông Khuê, 1693-1767), là thầy học của Lê Quí Đôn, hai lần đi sứ nhà Thanh (một lần cùng với Nguyễn Kiều – phu quân của Hồng Hà nữ sĩ Đoàn Thị Điểm). Đương thời, ông “nức tiếng thơ hay ở khắp cõi” với những tập thơ nôm và thơ vịnh sử, tiêu biểu nhất có Sứ Hoa tùng vịnh và Ngũ luân tự, được tôn là một trong “Trường An tứ hổ” (bốn con hổ Trường An/Hà thành). Có thể vì những lí do trong chính trường thời Lê Trịnh, nhất là xích mích kéo dài không dàn hòa được với Việp Quận công Hoàng Ngũ Phúc, nên thơ ông như bị cố tình quên/hủy, mãi đến thế kỉ 20, mới được phát hiện lại bởi Vũ Bích (thời thuộc Pháp, thập niên 1940), nhóm Đỗ Phú Hứa (thập niên 1980), nhóm Bùi Duy Tân, Mai Hồng, Chu Xuân Giao (thập niên 1990).
**
Clifford Geertz (1926-2006), nhà nhân loại học/dân tộc học người Mĩ, tác phẩm tiêu biểu The interpretation of cultures: selected essays [Giải thích (học) về văn hóa – tuyển những bài viết] (Basic Books, 1973). Ông vừa buông xuôi hai tay tại USA, từ biệt những con phố nhỏ và những trận đá/đấu gà ăn tiền ở Indonexia [nơi điền dã chính của hai vợ chồng ông].
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021