Đột nhiên một phong trào mới về thơ ra mắt bất ngờ. Phong trào gồm một số nhà thơ, đâu khoảng mười lăm vị, ai nấy xuất hiện trước công chúng áo quần giống hệt nhau và mỗi người ngâm những dòng thơ do người khác viết. Thật ra họ tự gọi mình là những nhà LIÊN VĂN BẢN[1] và họ ngâm liên tục từng đợt, mỗi người một câu, cho đến khi người thứ mười lăm làm xong nhiệm vụ mình. Quả thật họ khẳng định cả nhóm là một chứ không phải nhiều người. Thế nên, tạm thời, họ loại bỏ lối sử dụng tôi, và tự xưng bằng chữ họ. Họ cũng không dùng chữ chúng tôi trọng thể, bởi từ này đã bị các nhà thơ những năm ba mươi lạm dụng, chính là những người từng giả định là họ cũng lên tiếng cho những người khác chứ không phải chỉ cho riêng họ. Sự giả định ấy của họ kia[2] là chuyện ghê tởm đối với họ này[2], bởi vì họ kia chỉ lên tiếng cho chính mình và cho một nhóm những người khác được tuyển chọn, lại cũng là và luôn là họ này. Ấy thế là họ này dựng lên một trào lưu xuyên lục địa tiến thối gì cũng đều cùng một tốc độ từ bờ này qua bờ kia. Từ họ đến họ chỉ là vấn đề tính theo giây đồng hồ. Những mối liên lạc tăng tốc độ như vậy trở thành một tình huống “tiếp xúc” liên tục. Cái bản thân tập thể ấy hình thành do nhóm LIÊN VĂN BẢN về sau được tinh lọc bằng giải phẫu mặt và nâng chiều cao làm cho họ trông giống hệt nhau. Họ cũng tiến hành những cuộc giải phẫu giọng làm sao cho chỉ có cùng một giọng đọc phát ra từ một số những cuống họng có khác nhau là chỉ ở vẻ bên ngoài. Tuy nhiên, đôi khi những tín hiệu bị nhiễm và thế là những tín hiệu phát ra là những tín hiệu sai. Sự cố này kéo theo nhiều trường hợp phải hủy bỏ những lời mời trước đó. Tác phẩm thơ chính yếu bao gồm áo T-shirts và quần, quần áo gì cũng đều màu xám. Trên áo quần có in cái logo của họ, là các chữ I-TEXTS.[3] Có một số người hiểu nhầm các chữ kia có nghĩa là vải dệt,[3] và đến dự buổi đọc thơ, họ chờ đợi sẽ vào một cửa hàng ở đó họ sẽ có thể mua áo quần. Thất vọng ghê gớm, họ rốt cuộc chẳng mua gì các thứ họ nghe đọc. Sau cùng các nhà LIÊN VĂN BẢN quyết định là không nên phân biệt giống trong nhóm họ với nhau thế nên mọi người ai nấy chịu tự biến thành vô tính và cho thiến và cho khâu lại. Bằng cách này họ bảo tồn được sự trong sáng của đẳng cấp mình từ lâu đã phải khốn đốn vì nỗi ám ảnh của tính dị biệt. Tuy nhiên tôi phải công nhận là họ đã có một đổi mới lớn: sự mong muốn, biểu lộ lần đầu tiên trong thế kỷ này, không cần độc đáo. Điều này tự nó đã là một bước tiến khổng lồ trong tinh thần thơ so với các trường phái hay phong cách khác, mà tính độc đáo đã thất bại vì sử dụng quá mức và vì lạm dụng. Thừa hưởng một cách thụ động cái thiếu độc đáo rất khác với việc công bố cái thiếu độc đáo ấy như một đức hạnh. Ở chỗ này, khẩu hiệu lớn lỗi thời của họ, họ trở thành những người không ai vượt xa hơn được. V 𠳡?u nhiều thế hệ họ đã cố gắng viết lại đúng nguyên văn một cách khá tự nhiên và có chủ ý tác phẩm Illiad và Odyssey, mà không cần nhìn vào văn bản. Chỉ do kỳ công đó thôi họ sẽ được nhớ mãi, trong buổi tranh tối tranh sáng kéo dài tiếp sau đó của thơ ca. Bởi vì sau đó không bao giờ có ai dám viết một dòng nào khác mà không phải là sao chép từ kỳ công độc đáo kia – nói cách khác, là bản sao tự nhiên y chang từng chữ cuốn Illiad và cuốn Odyssey của họ.

 

 

 

 

Tôi mơ thấy Octavio Paz[4] đang lái xe. Nói chuyện qua lại chúng tôi tình cờ nhắc đến Victor Hugo[4] và nói tới những hình ông có thể vẽ nếu ngày xưa ông thấy được phong cảnh rất ấn tượng của Mễ-tây-cơ... Ông lái xe cho tôi đi về một thành phố – một ngôi làng tên XOTL. Có một chiếc xe hơi đi theo sau chúng tôi... Đấy là người anh em họ của Bruho, ông nói nhỏ, vừa nói vừa nhìn vào kính chiếu hậu. Anh đừng nhìn bây giờ. Khi chúng tôi đến làng XOTL thì Bruho là một ông André Breton[4] rất già và nhăn nheo. Một trăm tuổi – Octavio hãnh diện nói. Làm sao bạn đưa ông ấy đến được đây? tôi hỏi, lấy làm kinh ngạc... Ấy, có gì đâu, Paz rất khiêm tốn nói. Chúng tôi đã làm như vậy với những người khác. Đây là chuyện nhỏ nhất mà ta có thể làm cho bạn bè... Vậy bạn có thể làm như vậy cho tôi? Tôi hỏi... Ấy, nếu bạn chết trước tôi. Tôi sẽ tự tử, nếu cần. Thận trọng đấy, Octavio nói, có thể không làm được đâu. Vậy làm gì mới được? Tôi hỏi. Chết tự nhiên – khi thần thánh bắt bạn đi – chứ không phải do chính bàn tay của bạn. Trong khi ấy André Breton lả dần... Cái gì xảy ra thế? Tôi hỏi, hốt hoảng. Không gì cả. Chỉ là ông ta hết năng lượng... Ông sẽ trở lại ngày mai sau năm giờ – và lúc bấy giờ bạn sẽ có thể hỏi ông về mọi chuyện... Mọi chuyện, tôi bảo – Vâng, Octavio tin tưởng nói. Ông biết mọi chuyện... Trả lời cho mọi điều bí ẩn của vũ trụ và cuộc sống. Hay quá nhỉ, tôi bảo... Chỉ có điều là, ngày mai chúng ta có sẽ còn ở đây hay không? Bạn thấy đấy ngày mai ở chốn này là 100 năm... trước mặt...Tôi thức dậy cảm giác là tôi đã biết... sự thật: Octavio thật ra là Carlos Castañada[4] và ngược lại. Ai là người viết những cuốn sách của ai? – Thế thì sao? một giọng nói cất lên. Tôi nhận ra giọng của Victor Hugo... Cái thân hình to tướng của ông ở ngay bên cạnh tôi đang chào từ biệt tôi. Ông cũng thế, giờ đây ông cũng đi Mễ-tây-cơ... nghỉ hè! Chán đảo Guernsey rồi sao? Tôi ngây thơ hỏi. Ồ, ông nói, ta đã quên cuốn “Chants de Maldoror” và cái thư của tác giả sách ấy. Một ông bá tước de Lautréamont[4] nào đó nằm trên kệ ở phòng bếp. Chắc chắn đây phải là một bút danh, tôi bảo, vậy nên không sao – từ đây đến một trăm năm ta sẽ thấy chúng còn nguyên vẹn và cái thư và cả cuốn sách sẽ đuợc người ta đọc, thưa ngài... Nhưng ông bình an trên đường đến Mễ-tây-cơ, vừa đi vừa nhảy dây qua những con sóng khổng lồ trên Đại tây dương.

 

 

 

Vấn đề cái chết

là ở chỗ từ góc độ nào bạn nhìn nó –

và như thế cũng chưa phải là tất cả, bởi lẽ

bạn có thể nhìn nó từ góc độ sai

thật ra thì góc độ theo đó

con người đi ra khỏi thế giới này mới là đáng kể.

Nếu bạn đi ra theo góc độ đúng

thì bạn sẽ được giao đàng hoàng – còn nếu bạn

đi ra theo góc độ đã nói ở trên

hãy thận trọng – bạn sẽ bị đánh bật trở lại

vì bạn sẽ va vào bức tường luân hồi.[5]