James Laughlin là nhà thơ, tác giả của hơn một chục tập thơ, và là người sáng lập nhà xuất bản New Directions.

 

Đời văn học của ông có một chi tiết rất thú vị. Khi còn đang học ở trường đại học Harvard, ông xin tạm nghỉ và du lịch sang Pháp. Ở đó, ông gặp Gertrude Stein và Alice B. Toklas. Rồi ông sang Ý và gặp Ezra Pound, rồi ông quyết chí theo Pound để rèn luyện nghệ thuật thơ. Nhưng năm 1935, sau khi đọc những bài thơ của Laughlin và gạch bỏ quá nhiều chữ không đạt, Pound khuyên Laughlin: “Anh sẽ không bao giờ là một nhà thơ giỏi. Thế thì tại sao anh không làm một việc gì khác có ích hơn?” Rồi Pound đề nghị Laughlin làm công việc xuất bản.

 

Khi trở về Mỹ, không nản chí vì nhận định của Ezra Pound, James Laughlin vẫn làm thơ và, theo lời khuyên của Pound, ông quyết định sáng lập nhà xuất bản New Directions vào năm 1936. Ấn phẩm đầu tiên của New Directions là tuyển tập New Directions in Prose & Poetry (1936) do chính James Laughlin chọn bài và biên tập, gồm thơ và văn xuôi của Ezra Pound, William Carlos Williams, Elizabeth Bishop, Henry Miller, Marianne Moore, Wallace Stevens, và E. E. Cummings — những tên tuổi sau mà sau này sẽ trở thành những cột trụ của văn học hiện đại thế kỷ 20. Thế rồi, hầu như mỗi năm Laughlin đều thực hiện một tuyển tập văn chương mang tính nghiệm tác và tiền vệ, đồng thời ông liên tục xuất bản những tác phẩm cách tân của những cây bút kiệt xuất ở Mỹ và các nước khác. Ông là người đầu tiên mang tác phẩm của Hermann Hesse và Vladimir Nabokov đến độc giả tiếng Anh trên thế giới.

 

New Directions trở thành một trong những nhà xuất bản hàng đầu đã có công quảng bá và xiển dương văn học hiện đại thế kỷ 20. Năm 1992, để công nhận sự đóng góp to lớn của James Laughlin, tổ chức National Book Awards Program trao tặng cho ông giải thưởng Distinguished Contribution to American Letters Award.

 

Ngày 14 tháng 11, 1997, ông vĩnh biệt cuộc sống. Tờ New York Times đã tuyên dương ông như một Publisher of Revolutionary Writers (Nhà Xuất Bản của Những Tác Gia Cách Mạng), và nhà phê bình Brendan Gill gọi ông là “nhà xuất bản vĩ đại nhất mà nước Mỹ từng có. Hãy nhìn lại thư mục của ông: Không có gì sánh nổi.”

 

Như một nhà thơ, James Laughlin đã từng được nhiều nhà phê bình ca ngợi, nhưng ông tự nhận xét về thơ của mình như sau: “Chúng nói đúng điều chúng muốn nói, và tôi không hề tô điểm chúng chút nào cả. Chúng là những phát ngôn giản dị về những gì tôi muốn diễn đạt.”

_____

* Một bài thánh ca từ Rig Veda (1200 trước CN, hay sớm hơn), Nicol Marnicol biên tập từ bản tiếng Sanskrit (bản rút ngắn).

-----------------

Nguồn: “Three Pentastichs” của James Laughlin, trong Grand Street 60: Paranoia (Spring 1997), Jean Stein biên tập (Grand Street, 1997).