thơ | truyện / tuỳ bút | phỏng vấn | tiểu thuyết | tiểu luận / nhận định | thư toà soạn | tư tưởng | kịch bản văn học | ý kiến độc giả | sổ tay | thảo luận | ký sự / tường thuật | tư liệu / biên khảo | thông báo |
văn học
I can speak
Hoàng Long dịch từ nguyên tác Nhật ngữ.

 

DAZAI OSAMU

(1909-1948)

 

Lời người dịch:
Truyện ngắn sau đây được dịch từ nguyên tác “I can speak” [1] trên trang mạng “kho sách ngoài trời”.
 
Truyện “I can speak” ngắn, nhưng rất tiêu biểu cho văn phong Dazai Osamu. Có thể nói Dazai nói riêng, và những nhà văn Nhật Bản nói chung, rất chăm chỉ sáng tác, ép mình vào khuôn khổ, tìm cảm hứng trong kỷ luật nên để lại được nhiều tác phẩm giá trị, dù họ ra đi khi tuổi đời còn trẻ. Tác phẩm chính là tiếng nói của nhà văn vì “Khởi thủy là lời” (はじめに言葉ありき) do đó còn sống là còn phải viết, vì viết ban cho đời mình một ý nghĩa sống, dù rất riêng tư, không cần ai phải biết đến.

 

I CAN SPEAK

Dazai Osamu

 

Nỗi khổ đau là đêm nhẫn nhục phục tùng. Là ngày cam chịu. Thế gian này phải chăng chính là một nỗ lực cam chịu? Chịu đựng nỗi cô đơn? Tuổi trẻ, theo đó, bị mỗi ngày gặm nhấm và hạnh phúc được tìm thấy trong những ngõ hẻm chật hẹp, tối tăm.

Bài hát của tôi đã mất đi tiếng ca, tôi đã rong chơi một thời gian dài ở Tokyo. Trong thời gian đó, tôi bắt đầu khe khẽ viết ra không phải bài ca mà có thể gọi là “lời thì thầm cuộc sống” rồi từng chút một theo con đường văn học mà mình nên đi, nhờ vào tác phẩm mà tôi cũng được người ta biết đến… Chỉ có vậy thôi nhưng ít nhiều cũng có chút tự tin, tôi bắt tay vào việc viết một quyển tiểu thuyết dài mà mình đã ấp ủ từ lâu.

Tháng chín năm ngoái, tôi đã thuê tầng hai của một quán trà tên là Tenkachaya trên đỉnh đèo Misaka ở Koshu. Công việc của tôi nơi này tiến triển dần dần từng chút một, viết đâu được gần trăm trang rồi đọc lại, thấy cũng không đến nỗi quá tệ. Tiếp thêm nguồn năng lượng mới, vào một ngày gió đầu đông thổi mạnh trên đèo Misaka, tôi bốc đồng hứa với mình rằng chừng nào chưa xong bản thảo này thì không quay về Tokyo.

Thật là một lời hứa ngu xuẩn. Tháng chín, tháng mười, tháng mười một, khí lạnh đèo Misaka trở nên khó mà chịu đựng nổi. Những đêm hoang vu trống trải nối tiếp trôi qua. Tôi hoang mang không biết phải làm sao nữa. Vì lời hứa bốc đồng tự đặt ra cho mình nên dù rất muốn quay trở về Tokyo, tôi cũng không thể phá vỡ lời hứa đặt ra vì điều đó như thể là phá giới vậy. Trên đỉnh đèo Misaka tôi cứ vò đầu bứt tóc không biết phải làm gì. Tôi quyết định dời xuống Kofu. Tôi nghĩ rằng Kofu thì ấm hơn Tokyo nên mình có thể trải qua mùa đông này bình yên vô sự.

Tôi dời xuống Kofu. Mọi chuyện ổn hơn. Những cơn ho kỳ cục đã chấm dứt. Thuê một căn phòng đón ánh sáng mặt trời tốt nơi một nhà trọ ngoại vi thành phố, tôi ngồi thử vào chiếc bàn và nghĩ thầm ‘tuyệt nhỉ’. Một lần nữa, công việc lại tiến triển từng chút một.

Vào từ khoảng giữa buổi trưa, khi đang lặng lẽ ngồi làm việc, tôi chợt nghe giọng hát ngân nga của những cô gái trẻ vọng đến. Tôi dừng bút, lắng tai nghe. Cách nhà trọ một con đường nhỏ có một nhà máy dệt. Các cô công nhân vừa làm việc vừa hát. Trong số đó có một giọng ca nổi trội, dẫn đầu. Nghe như như chim phượng giữa đàn gà. Giọng hát tuyệt vời quá, tôi thầm nghĩ. Tuyệt đến mức thậm chí tôi muốn ngỏ lời cảm ơn nàng. Đến mức tôi muốn leo qua hàng rào nhà máy mà nhìn chủ nhân giọng hát kia một cái xem sao.

Em không biết nơi đây có một người, một gã đàn ông cô đơn, ngày ngày nghe giọng hát của em mà được cứu rỗi đến mức như thế nào đâu. Làm sao em biết được điều đó. Em không biết em đã khích lệ tôi và công việc của tôi đến mức nào đâu. Tôi muốn ngỏ lời cảm ơn em tận đáy lòng. Tôi có ý định viết những lời đó ra giấy rồi ném vào cửa sổ nhà máy nữa.

Nhưng nếu làm như thế, nàng sẽ giật mình kinh sợ và biết đâu mất đi giọng hát luôn thì tôi đây thật khó xử. Nếu lời cảm tạ của tôi làm vấy bẩn đi giọng ca ngây thơ trong sáng đó thì đúng là tội ác. Tôi cứ một mình bồn chồn lo lắng. Tình yêu, có lẽ đó là tình yêu.

Vào một đêm yên tĩnh lạnh giá tháng hai, nơi con đường nhỏ bên nhà máy chợt vang vọng giọng nói oang oang của một kẻ say rượu. Tôi lắng tai nghe.

“Mẹ, đừng có mà khinh thường tôi. Buồn cười cái gì chứ? Lâu lâu uống chút rượu, có gì đáng bị cười chê đâu? I can speak English.[2] Tôi đã đi học ban đêm đấy. Chị có biết đâu, đúng không? Tôi giấu cả mẹ mà lén lút đi học lớp đêm đấy. Bởi vì tôi phải trở nên vĩ đại. Chị cười cái gì chứ? Điều gì đáng cười đến vậy? Nè, chị. Tôi chuẩn bị nhập ngũ đấy. Lúc đó đừng có mà kinh ngạc nghe. Tuy nhiên, I can speak English. Can you speak English? Yes, I can. [3] Tuyệt nhỉ, cái thứ tiếng Anh này. Chị nói thẳng ra xem, tôi có phải là một đứa con ngoan không? Là đứa con ngoan, đúng không? Vậy mà mẹ lại chẳng hiểu gì cả...”

Tôi hé mở cánh cửa giấy, nhìn xuống con đường nhỏ. Đầu tiên tôi cứ tưởng đó là một cây mơ trắng. Không phải. Đó là cái áo mưa màu trắng của cậu em.

Mặc cái áo mưa trái mùa, cậu em co ro đứng dựa lưng vào bức tường nhà máy; có một cô công nhân nhô nửa người ra cửa sổ nhà máy phía trên bức tường đang chăm chú nhìn cậu em say rượu.

Mặc dù có trăng, tôi không nhìn rõ được khuôn mặt cậu em và người nữ công nhân đó. Gương mặt chị tròn đầy, trắng sáng và có vẻ như đang cười. Khuôn mặt cậu em thì đen và có cảm giác như vẫn còn trẻ con. Thứ tiếng Anh của kẻ say rượu “I can speak English” đã giáng một đòn mạnh vào kẻ đau khổ là tôi đây. Khởi thủy là Lời. Tất cả vạn vật được tạo nên từ đó. Bất chợt tôi cảm thấy mình nhớ lại được bài hát đã quên. Đó chỉ là một cảnh tượng bình thường chán ngắt nhưng đối với tôi thật khó mà quên được.

Cô công nhân buổi tối hôm đó có phải là người có giọng hát tuyệt vời kia không thì tôi cũng không biết. Chắc là không phải đâu.

 

Trích trong tập san Cỏ Non (若草), số tháng hai năm Chiêu Hòa 14 (1939).
Hoàng Long dịch từ nguyên tác Nhật ngữ

 

_________________________

[1]Tiếng Anh trong nguyên tác, nghĩa là “Tôi nói được.”

[2]“Tôi nói được tiếng Anh.”

[3]“Tôi nói được tiếng Anh. Bạn có nói được tiếng Anh không? Vâng, tôi nói được.”

 

------------

Đã đăng:

Một chuyến đi  (truyện / tuỳ bút) 
... Tác phẩm. Đột nhiên anh nghĩ đến điều đó. Chỉ có tác phẩm thôi. Chính vì lần này bị đá văng khỏi thế giới mà anh biết được rõ ràng tầm mức quan trọng của công việc mình. Anh muốn tạo cho mình một con đường sống... [Bản dịch của Hoàng Long] (...)
 
Một ngày trọng đại  (truyện / tuỳ bút) 
Nhật ký ngày hôm nay phải ghi trang trọng đặc biệt mới được. Vào ngày tám tháng mười hai năm Chiêu Hòa thứ mười sáu (1941), một bà nội trợ trong một gia đình nghèo ở Nhật Bản đã trải qua một ngày như thế nào, nay thử viết ra xem sao. Biết đâu chừng trăm năm sau, khi Nhật Bản đang khánh chúc năm kỷ nguyên hai ngàn bảy trăm, người ta tìm ra quyển nhật ký của tôi đang vùi chôn đâu đó dưới lòng đất và biết được một người nội trợ Nhật Bản cách đây một trăm năm trước đã sống qua một ngày trọng đại như thế nào để có chút tham khảo lịch sử... [Bản dịch của Hoàng Long] (...)
 
Đêm tuyết  (truyện / tuỳ bút) 
... Và khi chợt nhớ ra câu chuyện này, tôi quyết định sẽ lưu giữ cảnh tuyết rơi tuyệt vời đêm nay vào trong võng mạc của mình và khi về đến nhà tôi sẽ bảo chị Kimiko nhìn vào mắt tôi rồi chị sẽ sinh một đứa bé vô cùng xinh đẹp... [Bản dịch của Hoàng Long] (...)

 


Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021