|
|
Ký hoạ | Aeneas và Dido
|
|
Bản dịch Hoàng Ngọc Biên
JOSEPH BRODSKY
(1940-1996)
Ký hoạ Tên đày tớ run rẩy. Kẻ nô lệ cười.
Gã đao phủ mài bén chiếc rìu trong tay.
Tay bạo chúa xẻ một con gà thiến.
Trăng toả xuống những tia lạnh lẽo.
Đấy là Tổ Quốc, một tác phẩm nghệ thuật.
Trên giường, con mụ Ngốc nằm với thằng Vũ Phu.
Mụ già gãi một cạnh sườn không sinh khí.
Đấy là một bản in litho, đấy là Tổ Quốc.
Con chó cất tiếng sủa và ngọn gió thổi qua.
Còn Boris và Gleb, hai bên quần nhau nhừ tử.
Tại buổi khiêu vũ, những cặp trai gái quay cuồng.
Ở cửa ra vào, là một đống cứt.
Trăng chiếu sáng, làm con mắt nhức nhối.
Phía dưới, như một đống não, là cô gái trần truồng...
Đối với chàng Hoạ sĩ, kẻ trục lợi,
Thôi thì hắn cứ đi nơi khác cho người ta vẽ.
1972
Aeneas và Dido[*] Và con người vĩ đại nhìn ra xa qua khung cửa sổ;
nhưng trọn thế giới nàng dừng lại ở viền
chiếc áo Hi-lạp to tướng của ông, với vô vàn nếp gấp
làm áo trông như những đợt sóng biển đóng băng
không di chuyển đã từ lâu.
Còn ông thì vẫn cứ nhìn đăm đăm
qua khung cửa sổ mở rộng, mắt xa xăm đến độ
đôi môi có vẻ như đông lạnh mang hình một vỏ sò,
cái vỏ che giấu một tiếng gầm thét âm ỉ bên trong.
Chân trời lung linh trong ly rượu
im lìm bất động.
Nhưng tình yêu bao la của nàng giờ
lộ ra chỉ là một con cá, một con cá rất có thể
lao mình xuống biển theo dấu thuyền của ông,
dùng tấm thân mảnh mai mềm dẻo của nó rẽ sóng,
và còn có thể vượt qua mặt ông – có điều ông thì
trong ý nghĩ, ông đã đặt chân xuống đất liền.
Biển bấy giờ trở thành một biển nước mắt long lanh.
Nhưng, như ai cũng biết, đúng ngay giây phút ấy
khi ta chìm sâu trong tận cùng tuyệt vọng, thì ngọn gió lành nổi lên.
Con người vĩ đại căng buồm bỏ Carthage ra đi.
Dido một mình
đứng trước giàn thiêu đám chiến binh của nàng
đã châm lửa đốt dưới các dãy tường thành, và ở đấy –
như mọi vật trông thấy đều chập chờn giữa lửa
và khói – nàng dõi mắt nhìn thành Carthage vĩ đại lặng lẽ
đổ xuống thành tro than,
lâu lắm trước lời tiên tri của Cato.[**]
1969
Trái: Tranh của hoạ sĩ Guido Reni, Dido và Aeneas (1642): Aeneas cho Dido biết dự định bỏ Carthage ra đi
của mình. Dido tìm cách thuyết phục Aeneas ở lại [phía sau Dido là Anna, em gái của Dido].
Phải: Marcus Portius Cato (234-149 B.C)
_________________________ [*]Aeneas và Dido: Câu chuyện tình nổi tiếng Dido và Aeneas dựa trên một phần tác phẩm Aeneid của Virgil [Cuốn IV] kể lại chuyện tình say đắm giữa Dido, Hoàng hậu thành Carthage và Aeneas, người hùng thành Trojan và nỗi tuyệt vọng đưa đến cái chết của nữ hoàng khi chàng phải bỏ Carthage ra đi. [**]Marcus Portius Cato: một nghị viên La mã, quan chấp chính tối cao, phụ trách giám sát, là một tướng lãnh và là nhà văn nổi tiếng – được sử sách ghi nhận là một con người chính trực và liêm khiết, “vượt xa những người cùng thời với mình về mọi phẩm chất” [Dio Cassius, Lịch sử La Mã.] -------------------
“Ký hoạ” dịch từ bản tiếng Pháp “Croquis” của Véronique Schiltz trong Joseph Brodsky, Poèmes 1961-1987 (Paris: Gallimard, Coll. Du monde entier, 1987). "Aeneas và Dido" dịch từ bản tiếng Anh "Aeneas and Dido" của George L. Kline trong Joseph Brodsky: Selected Poems (New York: Harpers & Row, 1973). Bản dịch tiếng Anh “Dido and Aeneas” của Zara Martirosova Torlone, Giáo sư phụ giảng Cổ văn tại Miami University, Ohio, tác giả cuốn Russia and the Classics: Poetry's Foreign Muse (London: Duckworth Publishing, 2009) cũng được tham khảo để hoàn thành bản dịch trên.
Ảnh ở đầu trang:
Joseph Brodsky, buổi sáng cuối cùng ở Liên Xô – Leningrad, trước khi phải lên đường lưu vong. (Photo: Lev Polyakov)
-------------
Bấm vào đây để đọc bản dịch Việt ngữ tác phẩm của Joseph Brodsky đã đăng trên Tiền Vệ
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021