Ở một trị trấn nọ, mọi thứ đều bị cấm đoán.

Bởi chỉ có một thứ không bị cấm là trò chơi đánh trổng (*), dân chúng của thị trấn ấy thường tụ tập trên những bãi cỏ phía sau thị trấn và suốt ngày chơi đánh trổng.

Và vì những điều luật cấm đoán đã được ban hành dần dần, mỗi lần về một thứ, và luôn luôn có lý do chính đáng, nên không ai tìm thấy cớ gì để phàn nàn hay thấy phiền hà gì trong việc thích ứng với tình hình mới.

Nhiều năm trôi qua. Rồi một ngày kia quý viên chức công an thấy rằng chẳng còn lý do gì để mọi thứ phải bị cấm đoán nữa, và các ngài bèn sai những thằng mõ đi báo cho dân chúng biết rằng họ muốn làm gì thì cứ làm.

Những thằng mõ đi đến những nơi dân chúng thường tụ tập.

"Nghe đây, nghe đây," chúng rao, "không còn thứ gì bị cấm đoán nữa."

Dân chúng vẫn tiếp tục chơi đánh trổng.

"Có hiểu không?" những thằng mõ khăng khăng nhắc lại. "Quý vị được tự do làm bất cứ thứ gì quý vị muốn."

"Tốt lắm," dân chúng trả lời. "Chúng tôi đang chơi đánh trổng."

Những thằng mõ bỏ thì giờ lải nhải nhắc cho họ về vô số những công việc hay ho và hữu ích mà thời trước họ đã theo đuổi và bây giờ họ lại có thể tiếp tục theo đuổi. Nhưng dân chúng chẳng buồn nghe, mà cứ mải chơi đánh trổng, hết cú này đến cú khác, thậm chí không dừng lại để xả hơi.

Thấy mọi nỗ lực của mình đều vô ích, những thằng mõ về tâu với quý viên chức công an.

"Quá dễ," quý viên chức công an nói. "Ta hãy cấm trò chơi đánh trổng."

Đó là lúc dân chúng nổi dậy và giết hết cả lũ công an..

Rồi không bỏ phí một chút thì giờ, họ lập tức trở lại với trò chơi đánh trổng.

---------------------------------------------------

Lời người dịch: Bên cạnh số lượng đồ sộ của truyện ngắn và tiểu thuyết của ông, Italo Calvino (1923-1985) có viết một số truyện cực ngắn mà ông gọi là raccontini (truyện ngắn nhỏ). Ông hoàn tất truyện trên đây vào ngày 17/05/1943 -- lúc ông mới được 20 tuổi. Bản tiếng Ý được vợ ông, Esther Calvino, cho phép xuất bản lần đầu trên báo La Repubblica, ngày 17/09/1986 -- một năm sau khi ông qua đời.

(*) đánh trổng: trò chơi dùng một cái dùi gỗ đập vào một thanh gỗ nhỏ cho nó văng lên, rồi đánh tiếp vào thanh gỗ ấy cho nó bay đến chỗ khác.