|
|
Đọc thơ Pháp | Những bến bờ của Cézanne
|
|
Bản dịch Hoàng Ngọc Biên
ALLEN GINSBERG
(1926-1997)
Ðọc thơ Pháp Những bài thơ trỗi dậy trong đầu óc ta
như nước hoa mua trong Cửa hàng Woolworth 5 & 10¢[*]
Ôi tình yêu ta dành cho những bộ ngực lép
cậu bé 17 tuổi với cái đít nhẵn nhụi
Ôi cha ta với hai bàn tay trắng
những đốm mỡ trên chân cha & hơi thở hôi cho biết khối u
Ôi chính ta với chuyện tình diễm lệ
những thân xác tàn lụi nhưng mập ú nằm lại
trên giường với ta ấm nóng mà không chút mặn nồng
trừ phi ta tự luyện mình như một tên ngốc
Ôi cái tuổi Ngũ tuần của ta đang đến gần
như Tennessee như Andy[**] một cú thất bại, con số không to tướng –
những chủ đề khả quan cho Thơ ca.
New York, 12.01.1976
Những bến bờ của Cézanne Nhìn cận cảnh ta thấy thời gian và cuộc đời
bị quét sạch trong cuộc đua
hướng về phía trái của bức tranh
nơi bến bờ tiếp cận bến bờ.
Nhưng nơi gặp gỡ kia
không được thể hiện;
nó không hề xảy ra trên khung tranh.
Còn phía bên kia vịnh[***]
là Thiên đường và sự Vĩnh cửu,
hoang vắng một đám mù sương trên núi.
Và sông nước mênh mông ở Estaque[****] nơi giao lưu
những chiếc thuyền mái chèo li ti
Paterson, Mùa hè 1950
_____________________
Chú thích của người dịch:
[*]Woolworth’s 5&10¢ là tên một cửa tiệm bán lẻ và với giá rẻ, khởi sự từ giữa năm 1879 ở Lancaster, Pennsylvania, sau đó trở thành một thương hiệu gồm nhiều tiệm chuyên bán hàng với giá cực rẻ, mở mang đến tận New York. Đến năm 1997, mặc dù tiệm ngưng hoạt động và chuyển qua ngành buôn bán đồ thể thao [Foot Locker, 2001], tên tiệm Woolworth vẫn được dùng rộng rãi ở Đức, Áo, Mexico, Nam Phi, Anh, và cả ở Úc và Tân-tây-lan... 
[**]Tennessee và Andy: Rất có thể là Tennessee Williams và Andy Warhol. [***]Vịnh Marseille, Pháp. 
Vịnh Marseille nhìn từ Estaque - sơn dầu trên bố (1886), 99x73 cm The Art Institute of Chicago.
Estaque - sơn dầu trên bố (1882-1885), 59,5x73 cm Musée d'Orsay, Paris, France.
Estaque mái nhà gạch đỏ - sơn dầu trên bố (1883-1885), 65 x 81 cm - Sưu tập tư nhân.
[****]Estaque là một làng đánh cá nhỏ phía tây Marseille, Pháp. Nhiều họa sĩ ấn tượng và hậu-ấn tượng thường đến thăm viếng hoặc cư ngụ ở ngay / hoặc quanh quẩn vùng này. Nhiều tác phẩm hội họa đã ra đời, ghi lại hình ảnh con đường mòn dẫn vào làng, phong cảnh Vịnh Marseille nhìn từ làng. Ngoài Renoir, Braque… đặc biệt Paul Cézanne (1139-1906, người được coi là đã dẫn dắt hội họa đến trường phái lập thể) từ căn phòng của mình đã vẽ rất nhiều phong cảnh Estaque với những góc cạnh khác nhau, vào những mùa khác nhau, những chuyển động của sông nước, ánh sáng... -------------------
“Đọc thơ Pháp” dịch từ nguyên tác “Reading French Poetry” trong Allen Ginsberg, Poems All Over the Place: Mostly Seventies, Cherry Valley Editions (New York: Cherry Valley, 1978). “Những bến bờ của Cézanne” dịch từ nguyên tác “Cezanne’s Ports” trong Allen Ginsberg, Empty Mirror, Early Poems (New York: Totem/Corinth, 1961) – về sau được đưa vào Allen Ginsberg, Collected Poems 1947-1980 (New York: Harper & Row, Publisher, 1984).
Đã đăng:
... A-la-hán / đi tìm Trời / dưới một ngọn núi đá, / ngồi trầm tư / cho đến khi người ngộ ra / là trần gian cực lạc có thật / trong trí tưởng – / tia chớp vụt sáng: / gương soi trống không – / đau đớn biết bao khi phải đầu thai / với một chòm râu gọn ghẽ, / bước vào trần gian trở lại / một kẻ hiền nhân xơ xác đắng cay: / trái đất trước mặt là lối mòn duy nhất... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Này cu cậu, anh sẽ trần trụồng sẽ lớn lên sẽ cầu nguyện sẽ hiểu / Khi anh nhìn thấy ánh sáng, khi anh nhìn thấy ánh sáng / Anh sẽ ca hát,& yêu thương sẽ ngợi ca bầu trời xanh trên kia / Khi anh nhìn thấy ánh sáng, cu cậu ạ, khi anh nhìn thấy ánh sáng / Anh sẽ rên rỉ & sẽ thổn thức sẽ nhuốm bệnh và thở dài... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
... Xin ban ân huệ lấy đường đi của hoa làm tín hiệu cho mắt. / Xin để cánh hoa mọc thẳng loan báo mục đích mọc thẳng của mình – là để tìm ánh sáng. / Xin để cánh hoa uốn gập loan báo mục đích uốn gập của mình – là để tìm ánh sáng. / Xin để lối mọc thẳng và uốn gập của hoa loan báo ánh sáng... | Lần đầu tiên tôi đi về miền quê ở New Hampshire / khi tôi khoảng tám tuổi có một cô gái / thời ấy tôi thường lội nước với một thanh gỗ dán. // Chúng tôi mê nhau... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
... Khi ta đỏ mặt ta khóc vì vui sướng, / Và tiếng cười từ ta bật ra như một tảng đá: / Cái cười già đi của cậu bé / Nhìn thấy cái xác bẽn lẽn trẻ mãi không già. / Cái bóng giờ biến thành xương... | ... đứng dậy từ chiếc ghế dài bằng gỗ / thấy dửng dưng khi nhìn ra cánh đồng và những hàng cọ / chẳng có tiền bạc trong ngân hàng bụi / chẳng có tổ quốc chỉ có những đám mây xám câm lặng / trước buổi bình minh... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Kral Majales (thơ)
Và mấy ông Cộng sản chẳng có gì đem cho ngoài những cái má phính và những / cặp kính và những tên công an dối trá / còn mấy ông Tư bản thì đem bom Napalm và tiền bạc trong những cái va li xanh / tặng đám dân Trần truồng, / và mấy ông Cộng sản tạo ra công nghiệp nặng nhưng trái tim cũng nặng / và những viên kỹ sư đẹp đẽ đã chết hết, các tay kỹ thuật thì âm mưu / tạo hào quang cho mình / trong Tương lai, trong Tương lai, nhưng giờ này đây thì họ uống Vodka / và than phiền Lực lượng An ninh... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Theo cách Lalon (thơ)
Quả thật là tôi bị kẹt trong thế giới này / Khi tôi còn trẻ Blake từng mách nước cho tôi / Nhiều bậc sư khác đã đi theo: / Tốt hơn nên chuẩn bị cái Chết / Hãy đừng vướng vào sở hữu vật chất / Đấy là khi tôi còn trẻ / Tôi được cảnh báo / Giờ tôi có thẻ chứng minh Dân Già / Và kẹt cứng với một triệu cuốn sách / một triệu ý nghĩ môt triệu / đô la một triệu / mối tình / Làm sao tôi có thể lìa khỏi thân xác mình? / Allen Ginsberg bảo, Ta quả là đang bơi trong vũng cứt... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Phố trên (thơ)
... “Nếu ta có cách ta sẽ cạo đầu mi và tống mi qua Việt Nam” — / “Vậy thì xin Chúa phù hộ mi” tôi trả lời cái thằng công dân tong teo đội nón vội vàng bước ra cửa tiệm rượu / trên Đại lộ Amsterdam tối tăm ướt át mấy thập niên sau đó — / “Và nếu ta không làm được vậy thì ta sẽ cắt cổ mi” hắn càu nhàu chia tay... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Gửi Lindsay| Cơ thắt (thơ)
Trong một thành phố khác 27 năm trước / tôi nhìn thấy bóng anh in lên vách tường / anh mặc quần có dải đeo ngồi trên giường / bàn tay vô hình đưa lên tới đầu chai thuốc sát trùng / bóng anh đổ xuống trên nền nhà... | Ta hi vọng cái lỗ đít thân yêu của ta sẽ chịu đựng / từ 60 năm nay đại thể nó vẫn OK... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Thông điệp (thơ)
Từ khi chúng ta thay đổi / giao cấu lộn vòng lao động / khóc than và cùng vãi đái với nhau / ta thức dậy buổi sáng / mắt còn đọng một giấc mơ... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Tiệm đồ cổ nhà giải trí (thơ)
... Tôi cứ dông dài như thế nhưng đám người nhà bàn bạc với nhau, / đầu óc để tận đâu, chỉ có một thằng cháu trong nhà / mặt tròn như trăng rằm băm mấy tuổi ngồi banh chân / trên một cái cầu thang giả & vỗ tay tán thưởng lời khen / & sự thích thú của chúng tôi — & thế là chúng tôi ra đi, cả đám / lên đường hướng về Thủ đô hậu hiện đại... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Carmel Valley (thơ)
Không ai sẽ phải loan báo Thời Đại Mới / Không tên gọi đặc biệt, không cách thế Một Chiều, / không người rao tin Phương Pháp cũng chẳng / có Sứ Giả Rắn Độc Vô Danh, / Không vị Cứu Tinh cần thiết mà chỉ là Tổ Quốc chính chúng ta... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Cho một chút sữa keo vàng / ngọt vào miệng ta / Những chiếc quạt quay tít, đèn neon xanh, / Một ông quấn khăn và bộ râu kiểu người Pháp... | Đêm yên tĩnh. Chiếc đồng hồ xưa kêu tích tắc, / Hai giờ rưỡi. Tiếng dế nỉ non / còn thức giấc trên trần nhà... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Lần cuối cùng tôi đến thăm chú & và đọc chú nghe / những bài thơ về cái chết của Elanor — giống như / một con chim kên lông xù, trước cái bàn trong / phòng bếp, chúng tôi ngồi khóc... | Giờ đây tôi suy nghĩ vơ vẩn trên gối / tay gác lên đầu / hai mắt nhắm mở to nhìn những bờ vịnh đen của Thời Gian... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Chưa chết | Thông điệp (thơ)
... Mi hãy uống cái càphê bỏ hết caphêin của mi hỡi Ginsberg tên cựu cộng sản / tên ghiền báo New York Times, hãy vui vì mi không là Trotsky... | Từ khi chúng ta thay đổi / giao cấu lộn vòng lao động / khóc than và cùng vãi đái với nhau / ta thức dậy buổi sáng / mắt còn đọng một giấc mơ... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Ta thật may mắn có năm ngón trên bàn tay phải / May mắn đi đái chỉ đau chút xíu / May mắn còn đi ỉa được / May mắn, ngủ đêm trên một chiếc giường cây, ngủ giữa trưa... | Đọc báo No Nature trong nhà vệ sinh / Ngồi xuống, mải mê / lật hết trang này qua trang khác, quên / thời gian, quên cái bàn toạ của ta... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Là về (thơ)
Dylan là về Cá nhân chống lại nguyên cả tạo hoá / Beethoven là về nắm đấm của một người trong đám mây nẹt chớp / Ðức Giáo hoàng là về phá thai & linh hồn của người chết... / Truyền hình là về người ta ngồi trong phòng khách nhìn ngó đồ đạc nhà người ta... [Bản dịch của Lê Đình Nhất-Lang]
Thần Chú (truyện / tuỳ bút)
Ngày xưa có một cậu bé sống trong một căn nhà gỗ trên con dốc đi xuống những nhà máy xay ngói đỏ chạy dọc Sông Passaic ở Paterson, New Jersey, gần Great Falls. Cậu bé sống một mình và lang thang mãi tận cây cầu đúc trên con kinh có dòng nước hồng tía đổ từ các xưởng nhuộm tơ lụa ra một cái ao nơi những buổi chiều nắng nóng mùa hè đám con trai bơi lội giữa những vách tường nhà máy... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)
... Vàng, hoa vàng, và / hoa công nghiệp, / cánh hoa xấu xí cứng đầy gai, / thế nhưng vẫn là hoa... | ... Kế hoạch ngũ niên có xài được không? Stalin ác độc cỡ nào? / Ta có phải là một tên Stalin-nít? Một tên Tư bản? Một / tên Tư sản Khó ưa? Một tên Đỏ thối nát? / Không ta là một loài tiên có cánh tím hồng và vầng sáng trên đầu... | Tôi nói về tình yêu chợt đến trong đầu: / Trăng chung thủy, mù quáng mặc dầu; / Nó đi vào ý nghĩ, nó không nói được... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
ta nhìn thấy cỏ, ta nhìn thấy núi đồi, ta nhìn thấy những xa lộ, / ta nhìn thấy con đường đất, ta nhìn thấy những dãy xe trong bãi đậu / ta nhìn thấy những người lấy vé vào cổng, ta nhìn thấy tiền mặt và séc & thẻ tín dụng / ta nhìn thấy xe buýt, ta nhìn thấy những người đưa tang, ta nhìn thấy đám con cái họ mặc đồ màu đỏ... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Trong khi ta đi qua sàn nhà bếp ý nghĩ về cái Chết trở lại, / ngày này sang ngày khác, khi ta thức dậy & và uống nước chanh và nước nóng, / đánh răng & và hỉ mũi, đái vào bồn tiểu một dòng vàng khè... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Quả thật là ta viết về chính ta / Có ai khác ta biết rõ hơn? / Có chỗ nào khác gom hoa hồng đỏ máu & rác trong bếp... | Mặt trời lên chói mắt / Còi hụ dội xé trời / Còi taxi dội đường phố / Còi xe hỏng kêu be be be... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Ta sẽ lo ổn định với sự Bất tử - / Không phải qua thân xác / Chẳng phải qua đôi mắt / Những ngọn núi cao lấp lánh sao / trăng tàn trên những đỉnh Aspen / Mà là qua những chữ viết, qua hơi thở... | Vùng lên hỡi những kẻ bị giam cầm trong tâm thức / Vùng lên hỡi những kẻ loạn thần kinh trên Trái đất / Sự Tỉnh thức vang ầm Giải phóng / Một thế giới thiêng liêng ra đời... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Ngày nay người ta ăn cắp mọi thứ / Người ta ăn cắp bóp ví của bạn, đồng hồ của bạn / Đập bể cửa xe bạn ăn cắp hộp đài radio xe... [Bản dịch của nhà thơ Hoàng Ngọc Biên]
Nanao | Ai xơi ai? (thơ)
Tẩy não bằng hằng hà những suối hồ trên núi / Đôi chân gột rửa khi đã đi qua bốn lục địa / Mắt không một vẩn mây như bầu trời Kagoshima... | Một con quạ ngồi trên bệ cầu nguyện cột cờ, / con bạn đực cánh đen bước trên bãi cỏ xanh ướt, tìm sâu? ... [Bản dịch của nhà thơ Hoàng Ngọc Biên]
Một chiếc piano màu hạt dẻ trong ánh đèn chiếu trắng kim cương / Phòng nghe nhạc thủy quái... // Đêm đen lạnh giữa những cây tùng bách / xe đậu trong bóng tối bên ngoài / sau cổng chính, những ngôi sao tối mù trên / khe núi, một ngọn lửa cháy cạnh / hàng hiên và dăm ba con người mệt mỏi... [Bản dịch của nhà thơ Hoàng Ngọc Biên]
"Hãy hiểu rằng đây là một giấc mơ" ("Understand That This is a Dream"), bài thơ Allen Ginsberg (1926-1997) viết trong lần duy nhất ông ghé đến Sài Gòn vào đầu tháng 6 năm 1963... [Bản dịch của nhà thơ Hoàng Ngọc Biên]
Hàng triệu người tung hô và vẫy cờ vui mừng ở Manhattan / Hôm qua họ đã trở về với công việc và với chứng thấp khớp / của họ bây giờ là thứ Ba — / Điều gì làm họ ham muốn đến thế đó rốt cuộc là đam mê... [Bản dịch của nhà thơ Hoàng Ngọc Biên]
Chùm thơ (thơ)
Chín bài thơ của Allen Ginsberg (1926-1997) — một trong những nhà thơ nổi tiếng nhất nước Mỹ nửa sau thế kỷ 20. Nhà thơ Hoàng Ngọc Biên chọn lựa những bài này từ nhiều thi phẩm khác nhau của Allen Ginsberg và dịch sang Việt ngữ.
Vĩnh biệt (thơ)
Mẹ ơi / những gì con đã quên không nhắc tới / Mẹ ơi / những gì con đã quên không kể lại / Mẹ ơi / vĩnh biệt / với chiếc giày dài màu đen / vĩnh biệt / với Đảng Cộng Sản và chiếc vớ rách... [Bản dịch của nhà thơ Nguyễn Đăng Thường]
Tôi sẽ lặng lẽ đi vào phòng ngủ nằm giữa chú rể và cô dâu / những thân người từ trời rơi xuống trần truồng duỗi ra chờ đợi... [Bản dịch của nhà thơ Nguyễn Đăng Thường]
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021