văn học

tiểu luận / nhận định

Trần Hữu Dũng

Tiền Vệ - dòng sông ơi, vẫn cứ chảy...

Tôi xem tờ tạp chí Việt cũ mèm do người bạn gái ở Mỹ đem về tặng, sau đó vào trang mạng Tiền Vệ và trở thành bạn đọc trung thành từ hồi nào không biết nữa, khoảng 8 năm rồi.

Đầu năm 2003, giới viết lách ở Sài Gòn truyền tay nhau những bản photocopy tác phẩm Nghĩ về thơ, Võ Phiến, Thơ, v.v... và v.v..., Văn học Việt Nam từ điểm nhìn h(ậu h)iện đại của Nguyễn Hưng Quốc và Văn Học Hiện Đại và Hậu Hiện Đại qua Thực Tiễn Sáng Tác và Góc Nhìn Lý Thuyết của Hoàng Ngọc Tuấn. Cảm giác chung là “nắng hạn gặp mưa rào”, say mê và háo hức chúng tôi tranh luận nhau về nhiều vấn đề văn nghệ quanh bàn cà-phê vỉa hè. Lúc đó chúng tôi đang “bế tắc” vì thấy mình viết theo lối mòn, sáo, rỗng, không có tư tưởng, không có hơi thở cuộc sống của thời đại, còn “đổi mới” ra sao thì... chưa biết. Chậm rãi đọc và “ghiền” các bài dịch, thơ, văn, tiểu luận của Diễm Châu, Nguyễn Đăng Thường, Hoàng Ngọc Biên... chúng tôi lại biết đến “thế giới văn chương ảo” tác động mạnh mẽ như thế nào.

Năm 2007, cùng nhóm bạn đi chơi ở Cần Giờ, tôi viết bài về nhà thơ Nguyễn Phan Thịnh mới mất, đăng ở Da Màu và gửi hai bài thơ Tua tủa gai ngọn ý nghĩ và Ở khu Bảo Tàng Thiên Nhiên rừng Sác, Cần Giờ cho Tiền Vệ. Đó là “cơ duyên” tôi đến với trang mạng Tiền Vệ.

Nhớ lại năm 2005, nhà xuất bản Văn hóa Sài Gòn, in quyển Văn học thời gian 1975-2005 ở thành phố Hồ Chí Minh của Trần Thanh Giao gồm 100 hỏi đáp.

Câu 97: “Có nhiều người quan tâm đến các trang web văn học không?”, câu trả lời:

“... Ngoài nước, có thể kể đến các trang web Talawas ở Đức và Tiền Vệ ở Úc và một số các trang web do vài người Việt Nam chủ trì. Talawas thiên về ủng hộ những quan điểm không chính thống hoặc nói cách khác là ủng hộ việc thay đổi những quan điểm văn học chính thống trong nước (tất nhiên không chỉ trong văn học) và tham gia rất tích cực vào việc thảo luận những vấn đề văn học đang gây tranh cãi trong nước (như cuộc tranh luận và phê phán bài “Trò chuyện với hoa thủy tiên” của Nguyễn Huy Thiệp). Một số các cây bút trong nước viết bài cho trang chủ này, trong đó có người ở thành phố Hồ Chí Minh. Tiền Vệ thường tung lên mạng những sáng tác, những bài thơ có những từ ngữ mà trong văn chương người ta không dám viết thẳng ra, và cũng nói trắng qua quan điểm “không ưa cộng sản” của người viết. Đáng tiếc là một vài cây bút ở thành phố chưa đủ tỉnh táo khi tham gia sân chơi này...” (trang 290-291).

Tôi chỉ muốn ghi chú thêm là số cây viết “chưa đủ tỉnh táo” nầy đang lên đến khoảng hơn 50 nếu tính cả nước.

10 năm Tiền Vệ là cả chặng đường dài của tờ báo mạng về văn học nghệ thuật, nhưng để hình thành “một khối Thịnh Vượng Chung của văn học nghệ thuật Việt Nam, nơi, bất chấp những dị biệt về địa lý và chính trị, mọi người có thể gặp gỡ nhau trong nỗ lực tìm tòi và thử nghiệm để trả công việc sáng tác trở về đúng nguyên nghĩa của nó: làm ra cái mới” thì quả là một thử thách cam go, ác liệt!

Thú thật chúng tôi rất lo lắng Tiền Vệ còn kéo dài được bao nhiêu lần kỷ niệm 10 tiếp theo? Một Hoàng Ngọc-Tuấn, một Nguyễn Hưng Quốc... sẽ lần lượt lui về vườn, và ai sẽ kế tục, rồi gương mặt của Tiền Vệ những năm sắp tới như thế nào? Thôi thì dòng sông ơi, vẫn cứ chảy, chúc mừng Tiền Vệ “chân cứng đá mềm” với những đoá hoa tươi thắm nhân dịp kỷ niệm 10 tuổi vậy.

Trần Hữu Dũng

----------------------------------

Các tác phẩm cùng đề tài:

“Thập niên đăng hoả” của Tiền Vệ (tiểu luận / nhận định) - Trần Ðình Lương

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Sẽ có vụ mùa tốt khi khí hậu văn học nghệ thuật không còn ô nhiễm vì chính trị; khi người sáng tác vượt lên được sự cô quạnh của hoàn cảnh sống cùng sáng tác của mình. “Thập niên đăng hoả” của Tiền Vệ với những bước tiến mạnh mẽ về phía trước: “Hé cửa vào mai sau”... (...) (...)

Tiền Vệ, nơi tôi gởi trái tim (truyện / tuỳ bút) - Trịnh Thanh Thủy

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Cho tới bây giờ tôi vẫn luôn nghĩ rằng khi cần một nơi để gởi gắm trái tim mình tôi sẽ tìm đến Tiền Vệ, nơi tôi có thể vào và bỏ lại những xao xác, áp lực của cuộc sống trong thơ, văn. Nó là bến cảng của các con tàu cảm xúc, chốn trú ẩn của những tâm hồn yêu văn chương, âm nhạc nghệ thuật... (...) (...)

một ghi chú bên lề (thơ) - Nguyễn Man Nhiên

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... ngày qua đi / tấm khăn choàng của sương mù / phủ lên tôi / với các từ bí mật / nhưng trong cái nhìn hoài nghi của bạn, nơi mà thế giới đã đi vào / tôi là ai, có thể... (...)

Mười năm Tiền Vệ (2002-2012) (tiểu luận / nhận định) - Nguyễn Hưng Quốc

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Trước, tôi đã biết, trên lý thuyết, tính tốc độ và tính toàn cầu của internet, nhưng chỉ với Tiền Vệ, tôi mới cảm nhận được, một cách trực tiếp, ý nghĩa thực sự của hai đặc điểm ấy... (...) (...)

Khi chúng đến (truyện / tuỳ bút) - Lưu Diệu Vân

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Tôi phát hiện mình đang lơ lửng trong một thòng lọng kết bằng những còng dấu hỏi. Tôi thấy chúng ập đến, chưa kịp hỏi câu cuối cùng. Tại sao phải luôn cần biết? ... (...) (...)

Bút nữ Tiền Vệ (nhiếp ảnh) - Tú Trinh

[10 NĂM TIỀN VỆ] Tác phẩm nhiếp ảnh ghép (photo collage), thực hiện vào tháng 11.2012...

Những ý nghĩ trên ghế bố (ký sự / tường thuật) - Thận Nhiên

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Bạn có tò mò, vậy chứ toà soạn của Tiền Vệ được đặt ở đâu? Tôi xin mời bạn đến thăm nhé. Nó ở đây. Trong căn phòng này. Ông chủ biên đã đọc những gì bạn viết ở đâu ư? Ở đây, trên mặt bàn bề bộn này. Văn chương của bạn viết được đọc với những thứ gia vị gì ư? Bạn thấy đó, cái gạt tàn đầy ắp chưa được đổ và hai chiếc ly chỉ còn cặn rượu... (...) (...)

Tiền Vệ & tôi (ký sự / tường thuật) - Nguyễn Viện

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Với Tiền Vệ, gần như tôi được thỏa chí viết. Tôi có thể viết bất cứ thứ gì tôi nghĩ và tôi muốn. Viết không theo một khuôn khổ nào. Viết sao cũng được... (...) (...)

Những gợi mở về cách nhìn thế giới (tiểu luận / nhận định) - Nguyễn Thanh Hiện

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... có thể nói suốt mười năm qua, trang mạng tienve.org đã làm được công việc đi tiên phong trong việc giới thiệu những cái mới của văn học và nghệ thuật thế giới, cả trong lĩnh vực hư cấu lẫn lĩnh vực phi hư cấu... (...) (...)

Duyên vui (ký sự / tường thuật) - Hiệp Phong

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Luôn luôn đi trước, thay đổi, mới lạ không ngừng mới là Tiền Vệ. Nhân kỷ niệm 10 NĂM TIỀN VỆ, gọi là: lời quê chắp nhặt dông dài, tôi mạn phép góp đôi dòng “lưu bút” vào ngày này như một lời chúc mừng, như một bó hoa tươi thắm gửi tặng đến Ban Biên Tập Tiền Vệ. Một Tiền Vệ trí tuệ, phong phú, tinh tường — một Trái tim Nghệ sĩ... (...) (...)

tim hãy còn đập (hội họa) - Vương Ngọc Minh

[10 NĂM TIỀN VỆ] Tác phẩm sơn dầu trên bố, thực hiện vào tháng 11/2012...

Cuộc tình nửa đoạn (thơ) - Ðinh Phương

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... hằng ngày tôi đến thăm em / thỉnh thoảng bắn lên trời những nụ hôn / em ngồi lựa chọn / chỉ nhặt những cái lăn lộn / những cái điên tiết / chẳng giống ai... (...)

Từ Nguyễn Hưng Quốc tới Hoàng Ngọc-Tuấn (ký sự / tường thuật) - Hoàng Xuân Sơn

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Nhân kỷ niệm 10 năm Tiền Vệ, xin cảm tạ quý bằng hữu đã cho tôi có cái đà bung tiếp trong cuộc chơi thơ ca văng mạng. Và xin tặng anh em chủ trương Tiền Vệ một lẵng hồng nhung thắm đượm tình quê, tình người.... (...) (...)

Những chiến binh (thơ) - Lê Nguyên Tịnh

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... những chiến binh / làm lịch sử sống động / họ luôn đi về phía trước / với lòng vô uý / mặt trời rực rỡ trong tim / thời gian đối với họ là niềm xác tín... (...)

retro (thơ) - Nguyễn Man Nhiên

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... bầu trời mãi bỏ đi, hướng gió giả vờ / con bồ nông trong mũ bơi huýt sáo / những chiếc lông chim chầm chậm xoay vòng / giấc mơ bị sờn của tôi mắc kẹt trong cát lún... (...)

Máu chảy ra thì lạnh (thơ) - Lê Vĩnh Tài

[10 NĂM TIỀN VỆ] Khi bạn cứa vào cổ tay / Cắt đứt nỗi đau đang giày vò bạn / Máu chảy đến khi bạn cảm thấy cơ thể mình trống rỗng / Như hàng ngày bạn vẫn xả nước thải xuống cống / Máu chảy ra thì lạnh... (...)

Cơn mộng giữa rừng phong (truyện / tuỳ bút) - Hoàng Long

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Đã hết một mùa thu ư? Anh thấy mình ngồi đây đã ngàn năm, đã qua bao mùa trăng, bao nhiêu lần lá đổ. Nhưng đồng hồ mới chỉ hai giờ rưỡi chiều. Mới ba mươi phút trôi qua. Mặt ao vẫn lặng lẽ, đàn vịt nhỏ vẫn bơi bơi, gió nhẹ thổi những lá phong rơi rải rác, ngôi chùa vẫn yên tĩnh trầm tư. Tiếng chuông chùa đã thức tỉnh anh khỏi cơn đại mộng. Cuộc đời có khác gì một giấc chiêm bao giữa trưa thu?...

Tiền Vệ (thơ) - Vũ Trọng Quang

[10 NĂM TIỀN VỆ] Như một tiền đạo / lao về phía trước / không lùi lại / cũng không đứng lại / đứng lại là lùi lại / hậu vệ // Thoát khỏi ngã ba / chữ nghĩa giương biểu ngữ / trên mặt sông đang chảy / ra biển lớn...

Mười năm tienve.org (thơ) - Lê Vĩnh Tài

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Thúy đã nói: / Tiền Vệ là nơi chúng ta sẽ công bố lần đầu tiên những tác phẩm của mình. / Như Mẹ đã chọn nơi ấm áp để sinh chúng ta... (...)

Những hạt giống bay đi (hội họa) - Ann Phong

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Tranh acrylic trên bố, sáng tác năm 2011. Hoạ sĩ gửi riêng cho Tiền Vệ như một lời chúc mừng sinh nhật 10 năm...

Giao hưởng chiều (thơ) - Chiêu Anh Nguyễn

[10 NĂM TIỀN VỆ] ... Có gì / ngoài khung cửa ấy / bức tường chắn lối mòn như tất cả những bức tường / trên đời / chiếc cửa sổ kéo rèm vàng nhạt, khung cửa cao quá đầu người / mờ đục / có gì / ngoài khung cửa / cây con đã đâm lên từ sau ô kính... (...)

Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021