|
|
[THƠ CỦA ĐIÊU KHẮC GIA] . . . | Thánh đường là một trái tim
|
|
Bản dịch Diễm Châu
JEAN HANS ARP
Chân dung tự hoạ (1904-1905)
Jean Hans Arp (1886-1966) là một điêu khắc gia lừng danh thế giới và cũng là một họa sĩ kiêm thi sĩ viết bằng hai thứ tiếng Pháp, Đức. Ông cũng là một người con của đất Yên-sa (Alsace) như nhà thơ Maxime Alexandre, người có hình đầu tiên bên cạnh Louis Aragon và André Breton... trong bảng «phong thần» của các nhà siêu thực Pháp!
Trong khi tìm dịch Maxime Alexandre, tôi đã được phu nhân của nhà thơ này cho coi một tâp thơ của Jean Hans Arp với nhiều hình minh họa rất đẹp của ông, do chính Maxime Alexandre dịch sang Pháp văn. (DC.)
_______________
. . . Trước tiên phải để mọc lên những hình dạng, sắc màu, ngôn từ, cung độ và kế đó giải thích.
Trước tiên phải để mọc lên những bắp chân, những chiếc cánh, những bàn tay và kế đó để chúng bay chúng ca hát hình thành biểu hiện.
Tôi, tôi không dự thảo trước một kế hoạch như đây là một thời biểu một con toán hay một cuộc chiến tranh.
Nghệ thuật của các vì sao, những bông hoa, những hình thể, sắc màu thuộc về vô tận.
THÁNH ĐƯỜNG LÀ MỘT TRÁI TIM Thánh đường là một trái tim.
Làm sao tôi nói được
Thánh đường Lộ-trấn
là một trái tim?
Thì cũng một lý do
khiến các người có thể nói
rằng chúng ta là một cành những vì sao
rằng các thiên thần có những bàn tay búp-bê
rằng màu xanh đang lâm nguy chết được
rằng màu xanh ấy ghét những siêu nhân
và ưa những người bằng tuyết
những kẻ tiêu tan trên một bãi biển mùa hè
bao quanh là những ngọn đèn dầu lửa.
Thánh đường là một trái tim.
Ngọn tháp là một chồi non.
Các người có đếm những bậc thang *
dẫn tới nóc bằng?
Những bậc thang ấy mỗi chiều muộn lại nhiều ra.
Chúng mọc thêm.
Ngọn tháp xoay
và xoay quanh mình.
Tháp xoay tháp mọc
tháp khiêu vũ với các vị thánh nữ
và các vị thánh nam
với những trái tim của tháp.
Liệu tháp có bay đi cùng các vị thiên sứ
ngọn tháp của Thánh đường Lộ-trấn?
Thánh đường Lộ-trấn
là một cánh én.
Những con én
tin ở những cụm mây thiên sứ.
Những con én
không tin ở những chiếc thang.
Để lên cao trong không khí
chúng buông mình trong không khí
trong không khí dệt bằng
màu xanh vô tận.
Thánh đường Lộ-trấn
là một cánh én.
Buông mình trong bầu trời có cánh
trong bầu khí của các thiên thần.
-------------------------
* Nếu mỗi ngày chỉ leo một bậc thì phải mất đúng một năm mới tới...! Đại thánh đường Lộ-trấn (Strasbourg), mặt tiền khởi công từ thế kỷ XIII, chỉ hoàn thành một ngọn tháp duy nhất, vẫn được coi như một thứ châu bảo của toàn châu Âu; bên tháp đối xứng không xây tiếp và chỉ có nóc bằng. Tục truyền: thánh đường được xây trên một khu đầm lầy; và bên dưới là một hồ nước ngầm mà đêm khuya thanh vắng có thể nghe tiếng nước rỏ từ những mái chèo… (ND).
Đã đăng:
Wassily Kandinsky (1866-1944), nhà danh hoạ của thế kỷ 20, không chỉ tập trung vào việc vẽ. Ông nói: "Marc và tôi đã ném chính mình vào hội hoạ, nhưng hội hoạ đơn thuần không làm chúng tôi thoả mãn..." Thế rồi, ông làm thơ... Mặt. / Xa. / Mây. / . . . . / . . . . / Một người đàn ông đứng đó với một cây kiếm dài. Cây kiếm dài và to bản. Rất to bản... | Ôi, hắn đi chậm làm sao. / Giá như ở đó có một người nào bảo hắn: Nhanh hơn, đi nhanh hơn, nhanh hơn, nhanh hơn, nhanh hơn, nhanh hơn... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn]
Paul Klee (1879-1940) luôn được thế giới tưởng nhớ như một thiên tài hội họa, nhưng... ông cũng làm thơ. Trong khi đang nhai một con người, / con sói giảng giải / cho bầy chó: // Nói cho tao biết... đâu... thế rồi... là... / nói cho tao biết... đâu? / thế rồi... là thượng đế của lũ con người?... | Tôi đứng trong bộ giáp trụ kín mít / Tôi không có ở đây / Tôi đứng trong những chiều sâu / Tôi đứng đằng xa... / Tôi đứng rất xa... / Tôi toả sáng cùng người thiên cổ... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn]
Léo Ferré (1916-1993) là một trong ba chàng "ngự lâm" của ca khúc Pháp, được quần chúng âu yếm gọi là ca sĩ-thi sĩ hay thi sĩ-ca sĩ, cùng với Georges Brassens và Jacques Brel... Đó là những kẻ kỳ cục sống bằng ngòi bút / Mà cũng có khi không sống tuỳ lúc của mùa / Đó là những kẻ kỳ cục xuyên qua sương lạnh / Với những bước chân chim dưới cánh của ca thi... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021