|
|
Bản chất thứ hai | Ba vị Pháp sư | Những người ấy, quyền thế biết bao | Sẽ là bằng chứng | Chỉ vì thế giới đau khổ này | N.N. sắp xếp giấy tờ của mình
|
|
Bản dịch Hoàng Ngọc Biên
STANISŁAW BARAŃCZAK
(1946~)
Bản chất thứ hai Sau hai ngày, mắt đã quen với
con sóc, một con màu xám, không đỏ như lẽ ra vẫn thế,
những chiếc xe, một chiếc dài quá năm bàn chân,
khoảng trời trong vắt, lấp lánh rõ nước sơn ướt
của những bảng quảng cáo, những đám mây no tròn, và
những chiếc thang phòng cháy.
Sau hai tuần, bàn tay đã quen với
hình dáng khác nhau của các con số một và bảy,
không kể đến những dấu phụ bỏ mất trong chữ ký của anh.
Sau hai tháng, ngay cả lưỡi cũng biết
làm sao để uốn trong miệng theo cái cách duy nhất để
phát âm đúng chữ the.
Hai tháng sau nữa, trong khi buộc dây giày giữa phố,
anh nhận ra đúng cái mình đang làm là để buộc dây giày,
chứ không phải là để kiểm chứng như thường lệ
xem mình có bị theo dõi không.
Sau hai năm, anh có một giấc mơ:
anh đang đứng chỗ chậu rửa bát phòng bếp trong
ngôi nhà ở khu rừng gần Sierakow,
nơi đã có lần anh đến nghỉ mát, một cậu học sinh
tốt nghiệp trung học đang thất tình;
tay trái anh cầm một cái ấm đun nước, tay phải với tới
cái núm vòi nước.
Giấc mơ, như va phải bức tường, đột ngột đứng sững lại,
tập trung hết cường độ vào một chi tiết mơ hồ:
cái núm làm bằng sứ, hay bằng đồng?
Khi còn mơ, ta sáng suốt biết rõ là mọi vật tùy thuộc vào
cái gì đó.
Khi thức dậy, ta biết cũng sáng suốt như vậy, là ta sẽ
không bao giờ có thể kiểm chứng được.
Ba vị Pháp sư Gửi Lech Dymarski
Có lẽ họ sẽ đến ngay sau Tết Nguyên đán.
Như thường lệ, vào sáng sớm.
Cái kẹp ở chuông cửa sẽ lôi đầu anh ra
khỏi đống nệm chăn; sửng sốt như một đứa bé sơ sinh,
anh sẽ mở cửa. Cái ngôi sao của tấm thẻ CC
sẽ lấp lánh trước mặt anh.
Ba người đàn ông. Anh sẽ kinh ngạc lúng túng nhận ra
một người trong bọn họ (có phải thế giới quả là
nhỏ) là bạn học của anh những năm trước.
Từ dạo đó đến nay, hắn không thay đổi mấy,
chỉ mọc một bộ râu mép,
có lẽ cân nặng hơn lên một chút.
Họ sẽ bước vào. Chỗ vàng trên đồng hồ họ sẽ lấp lánh (có
phải bình minh đúng là màu xám), khói từ những điếu
thuốc của họ
sẽ lan đầy phòng với mùi thơm giống như nhang.
Có thiếu chăng là nhựa cao su, gần như vô tình anh
sẽ nghĩ –
trong khi anh lấy gót chân đùa xuống giường cuốn sách
mà họ không nên thấy –
thế nhựa cao su là cái gì vậy,
anh sẽ lùng kiếm nó cho được
một ngày nào đó. Ông theo
chúng tôi đi, thưa ông. Anh sẽ đi
với họ. Tuyết hôm nay có phải trắng.
Có phải đó là một chiếc Fiat màu đen.
Thế giới có phải vẫn mênh mông.
Những người ấy, quyền thế biết bao Những người ấy, quyền thế biết bao, lúc nào ta cũng thấy họ
hơi từ dưới lên bởi những bọn cầm máy luồn cúi, nhấc
những bàn chân nặng nề của họ, để đè nát tôi, không, để
bước lên cầu thang máy bay, những bàn tay đưa lên
vẫy tôi, không, để chào mừng những đám đông
ngoan ngoãn vẫy cờ, những kẻ ký tên vào
bản án tử hình của tôi, không, chỉ là bản hợp đồng
thương mại mực ráo ngay bởi những tấm giấy thấm
sốt sắng
những người oai phong biết bao, đầu ngước cao biết bao
khi đứng trên những chiếc xe mui trần, can trường
biết bao khi tham quan mặt trận thi công vụ mùa, chân
đặt lên những luống cày tựa như khi đi vào vị trí chiến hào,
những người với những bàn tay rắn chắc, thích hợp khi
đập mạnh lên mặt
bàn ở bục diễn đàn và vỗ vai
bọn người cúi thấp đầu chào, trên bộ đồ tây đen của mình
ghim toàn những huy chương,
các anh xưa nay
lúc nào cũng sợ họ quá,
lúc nào cũng quá nhỏ
trước mặt họ, là những kẻ lúc nào cũng đứng trên
các anh, trên những cầu thang, những diễn đàn, những khán đài,
nhưng chác chắn chỉ cần chấm dứt
cái sợ ấy là đủ, thí dụ:
hãy bắt đầu sợ ít hơn một chút,
để có thể nhận ra thực sự họ,
họ mới là người phải sợ hơn.
Sẽ là bằng chứng gửi Krystina và Ryszard Krynicki
Không phải những cuốn sách giáo khoa lịch sử, những
sách không ai
sẽ mở ra, bởi đó là vấn đề, không phải
những tờ báo, những tờ không bao giờ mở rộng ra
thực tại (không kể một số những
cáo phó và tường trình thời tiết), không phải những
lá thư,
rất thường được mở ra, nhưng
không có gì cởi mở được viết trong đó,
và ngay văn học cũng không, cũng khép kín
trong chính nó, trong ngăn kéo của các viên chức hay
trong các hòm giấy bồi của những phần in bị cắt bỏ;
nếu có một cái gì còn lại đó sẽ là những con mắt mở
của đứa bé kia ngày nay không làm sao hiểu được
thế giới khép kín của chúng ta – và
mở miệng để hỏi chúng ta một câu;
và nếu nó không ngừng đặt mãi những câu hỏi
một ngày kia nó sẽ là bằng chứng công khai về sự thật
của chúng ta
Chỉ vì thế giới đau khổ này Chỉ vì thế giới đau khổ này, chỉ cái
quả cầu bị đập dẹp trong một cái mỏ cặp lạnh tanh
đánh dập bởi những cơn bão, nát vụn trên bánh xe
của những kinh tuyến, nứt rạn ở những đường biên giới
được khâu vá sống sượng, chỉ lớp
da mỏng của vỏ trái đất, nứt nẻ bởi
những sông ngòi, rỉ mồ hôi các biển mặn
giữa những đòn giáng của dung nham và mặt trời,
chỉ vì thế giới đau khổ này, chỉ cái
thân thể nằm giữa mỏ cạp của đất và không khí,
đánh dập bởi những viên đạn, gập lưng vì những cú đấm,
nứt rạn dưới những đường roi gân bò
trong những vết sẹo xương của sọ, chỉ lớp
vỏ mỏng của da người, nứt nẻ
máu me, rịn những biển mặn của mồ hôi
giữa những đòn giáng của sự sinh và tử,
chỉ vì thế giới đau khổ này; chỉ vì thế giới này
là đau khổ; vì thế giới chỉ là đau khổ này.
N.N. sắp xếp giấy tờ của mình Khi anh không thể đem trật tự
lại cho thế giới
hay cho chính anh,
ít ra anh cũng có thể sắp xếp thứ tự cái ví của anh:
hãy lấy giấy cơ quan, thẻ
nhà binh (không đủ sức khỏe làm nhiệm vụ
trong thời bình) và thẻ tham gia bơi lội
(dư sức qua hồng hải,
vâng, ngay cả đi bộ trên nước),
tấm ảnh đứa con anh mang bít tất trắng (một kỷ niệm
lễ ban thánh thể đầu tiên), một thư báo
đổi thẻ hội viên, vài cái vé
đi xe lửa hạng 2, mấy cái phiếu
ăn không dùng tới từ bữa cơm tối cuối cùng
trong tháng Ba, những tờ biên lai
mua ánh sáng sự thật và nước xá tội,
bản sao lá đơn nộp xin đẩy nhanh cấp phát
một căn hộ chung cư, chuyển theo tuyến ngang
chính thức
lên tận cấp chóp bu, một vé coi các trận bóng đá
(một kỷ niệm lễ ban thánh thể cho con trai), một giấy
nghỉ bệnh cho miễn
(khuyết tật bẩm sinh trong phổi, những khởi đầu của
suyễn) tham gia
các công tác xã hội tự nguyện, một tấm ảnh
của chính anh chụp trong lễ diễu hành Ngày Lao động,
với một cái
cờ đỏ
bên tay trái và một chân dung cũ rích bên tay phải,
vài bức thư tình (một kỷ niệm lễ ban thánh thể
linh hồn), một tấm ảnh chụp hôn lễ ở nhà thờ,
một biên lai giao một cái giường,
một giấy chứng đi xa làm ăn, một mớ tóc phụ nữ;
hãy sắp mọi thứ
cẩn thận
vào một cái gạt tàn,
hãy đem diêm ra
và đốt hết cái mớ ấy đi.
------------------
Những bài thơ trên trích từ Thơ mới Ba Lan, Hoàng Ngọc Biên dịch và giới thiệu, 160 trang, Nhà xuất bản Trình bầy, 1993. Bản Việt ngữ "Chỉ vì thế giới đau khổ này" từng đăng trên một tạp chí ở Paris năm 1993, với lời đề tặng cha Chân Tín và anh Nguyễn Ngọc Lan.
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021